«Эр киһи учуутал: сахаҕа аан бастаан уонна билигин»

Маннык ааттаах  республикатааҕы научнай-практическай конференция тохсунньу ыйын 13  күнўгэр  Бўлўў куоратыгар ыытылынна.

Конференцияны Саха республикатын үөрэҕин министерствота, Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай колледж, Саха саарынын аатын сүгэр оскуолалар ассоциациялара, Советскай Союз Геройа Николай Саввич Степанов аатынан Бўлўўтээґи  3№-дээх орто оскуола тэрийэн ыыттылар.

Конференцияґа 9-11 кылааска үөрэнэр уолаттар, устудьуон уолаттар, учуутал эр дьон, үөрэх тэрилтэлэрин салайааччылара кыттыыны ыллылар.

«Билиңңи үөрэх ситимэ уол оҕону иитиигэ-үөрэтиигэ үлэтэ ситэтэ суоҕа олохпут сайдыытыгар атахтыыр буолбутун саха мындыр оҕонньотторуттан учуонайдарга тиийэ этэллэр, суруйаллар», диэн сўрўн санаанан конференция ўлэлээтэ.

«Чахчыта да уол оҕону иитэр-үөрэтэр ньымаларбыт төһө сөптөрүй? Уол оҕо орто сүһүөх кылаастарга тоҕо үөрэххэ тардыһыыта мөлтүүрүй? Ааспыт үйэ саарыннара кылгас кэмңэ үөрэнэн сөҕүмэр үчүгэй билиини хайдах ылбыттарай? Эр киһи учуутал оскуолаҕа урут уонна билигин хас бырыһыаны ыларый, кини оруола тугуй? Саха Саарыннарын урут ким, хайа учуутал хайдах гынан уһуйар этэй? Ыччат билигин кими холобур оңосторуй, кими батыһарый?  Тоҕо эр киһи тыыннаах сылдьар орто сааһа кыччаан иһэрий? Орто саастаах дьон төрөөбүт аналбытын төһө толоробутуй? Иитиллибит иэспитин төһө төлүүбүтүй?  Саха саарыннара бүгүн ханна баалларый?» - ыйытыыларга конференция кыттыылаахтара  эппиэти көрдєєтўлэр, итэҕэстэри туоратарга, сөптөөх суоллары тобуларга санааларын атастастылар.

           Норуот духовнай билиитигэр-көрүүтүгэр олоҕуран уол оҕону учуутал идэтигэр угуйар уонна учуутал - эр киһи бигэ туруктаах Учуутал үүнэн тахсар эйгэтин тэрийэр сыаллаах, Саха Саарынын уһуйбут эр дьон учууталлар үлэлэрин ньыматын чинчийии, үөрэх ситимигэр киллэрии, учуутал идэлээх Саха Саарынын холобурун иитиигэ-үөрэтиигэ бырайыак, программа, тус концепция быһыытынан туттуу,  «Уһуйуу» диэн саха иитэр-үөрэтэр үөрэҕин ньыматын наукаҕа сыһыарыы соруктардаах ўлэ барда. 

Конференцияны ўєрўўлээхтик арыйыы, устудьуон уолаттарга, учууталларга, үөрэх тэрилтэлэрин салайааччыларыгар тўмсўўлэринэн ўлэ,  тєгўрўк остуол тула кэпсэтии Бүлүүтээҕи педагогическай колледжка ыытылынна.

Саха Саарына уһуллубут ньыматын уруокка, аныгы ыччаты иитиигэ-үөрэтиигэ  туттуу, уол оҕону түөлбэҕэ иитиигэ - үөрэтиигэ саха омук үйэлээх үгэстэрин, төрүт өйдөбүллэрин туһаныыга эр киһи учуутал тус көрүүтэ, бырайыага, торума, уол оҕону учуутал идэтигэр угуйууга, эр киһи учуутал оруолун үрдэтиигэ тэрилтэ салайааччытын санаата, тус көрүүтэ, былаана, Саха Саарына киһи буолбут холобурунан уол оҕо  тус олоҕун суолун арыйыныыта:  саха интеллигенцията, саха хорсун буойуннара уонна улэhит дьоно, А5а дойду сэриитин Геройдара (Советскай Союз Геройа Н.С. Степанов 90 сааhыгар аналлаах), мин кининэн киэн туттабын (уустар, ураты дьарыктаах дьон уо.д.а). хайысханан учуутал эр дьон, салайааччылар уонна уолаттар тўмсўўлэринэн ўлэ тэрилиннэ.

Конференция уолаттарга секцията  Советскай Союз Геройа Николай Саввич Степанов аатынан  Бўлўўтээґи  3№-дээх орто оскуолаґа ыытылынна. 

Бу оскуола  Республикатааґы «Саха саарынын аатын сўгэр оскуолалар» тўмсўўлэригэр киирэн ўлэлээбитэ 5 сыла буолла. Бу тўмсўўгэ киириэґиттэн ситими быспакка сылын аайы «Саха саарына» диэн научнай-практическай конференцияны, «Саарыннар уруоктара» диэн учууталларга улуус, Бўлўў бєлєх улуустар таhымнарыгар  кўрэх ыытар.

 Быйылгы ўєрэх дьылыгар конференция республика таhымыгар ыытыллыбытыттан олус ўєрэбит. Бу тэрээhининэн Советскай Союз Геройа Н.С.Степанов 90 сааhыгар аналлаах декада арылынна. Тэрээћињњэ сылын аайы кыттар оскуола ахсаана ўксўў турар. Бу хамсааhын оскуола иитэр ўлэтигэр элбэх сања сўўрээннэри, кєрўўлэри киллэрэр.

Быйылгы тэрээhињњэ 51 уол,  59  эр дьон кыттыыны ыллылар. Кыттааччылар Бўлўў, Ўєhээ-Бўлўў, Ньурба, Эдьигээн, Бэрдьигэстээх улуустарыттан уонна Дьокуускай куоратыттан  тиийэ кэллилэр. 

Уолаттар секцияларын  ўлэтин тўмўгэр лауреат ўрдўк аатын Пан-Си-Ха Леонид, Бүлүүтээґи 3 №-дээх орто оскуолатын 11 кылааhын үөрэнээччитэ. Осипов Николай, Лөкөчөөн орто оскуолатын 11-с кылааhын  үөрэнээччитэ. Илларионов Николай, Чернышевскай орто оскуолатын 11-с кылааhын  үөрэнээччитэ. Федотов Арнольд, Эдьигээн орто оскуолатын 10 кылааhын  үөрэнээччитэ ыллылар.

Дипломунан наґараадаланнылар: Сивцев Василий, Хампа орто оскуолатын 11 кылааhын үөрэнээччитэ, Томскай Михаил, Бүлүүтээ5и  гимназия 9 кылааhын үөрэнээччитэ, Постников Афанасий,  Бүлүүтээ5и 3 №-дээх орто оскуолатын 11 кылааhын үөрэнээччитэ. Волков Афоня, Бүлүүтээ5и 3-с №-дээх орто оскуолатын  9 кылааhын үөрэнээччитэ. Иванов Айаан, Эдьигээн орто оскуолатын  10 кылааhын  үөрэнээччитэ. Алексеев Александр, Чернышевскай  орто оскуолатын  10 кылааhын үөрэнээччитэ. Васильев Николай, 9 кылаас, Иванов Айаал,10 кылаас. Алексеев Герасим, 10 кылаас. Бүлүүтээ5и 3-с № -дээх орто оскуолатын  үөрэнээччилэрэ, Мандаров Владимир, Эдьигээн орто оскуолатын 9 кылааhын  үөрэнээччитэ, Андреев Виталий, Бүлүүтээ5и 3-с №-дээх орто оскуола 9 кылааhын  үөрэнээччитэ, Петров Айаал, Лөкөчөөн орто оскуолатын 11 кылааhын үөрэнээччитэ.

Биhирэбили ыллылар: Скрябин Михаил,  Бүлүүтээґи 1 №-дээх  орто оскуолатын  5 кылааhын үөрэнээччитэ, Саввинов Иван, Эдьигээн орто оскуолатын 11 кылааhын үөрэнээччитэ.

Сивцев Артем, Бүлүүтээґи 3-с №-дээх орто оскуолатын  9 кылааhын үөрэнээччитэ. Петров Миша, Бүлүүтээ5и 3-с №-дээх орто оскуолатын  үөрэнээччитэ. Львов Вася,  Эдьигээн орто оскуолатын 11 кылааhын  үөрэнээччитэ, Николаев Айаан, Бэрдьигэстээх орто оскуолатын 11 кылааhын үөрэнээччитэ.

Секциялар үлэлэрин түмүктэринэн, экспертэр маннык санаа5а кэллилэр: уолаттар, аныгы ыччат  холобур оностор, батыhар Саха Саарынын туhунан єйдєбўллэрэ бэйэлэриттэн тутулуктаах, кинилэр олоххо тус көрүүлэриттэн, сыhыаннарыттан эбит. Холобура, спорду сэњээрэр ыччат улуу спортсменнары Г. Балакшины, П. Пинигины, В. Лебедевы о.д.а. холобур оностор. Сорох уолаттар учуутал, быраас, ырыаhыт төрөппүттэрин, аймахтарын туйахтарын хатарар уонна кинилэр ааттарын үйэтитэр баґа санаалаахтар эбит. Билињњи ыччат єйдўўрўнэн, Саха Саарыныннарын үрдүк аатын  Саха өрөспүүбүлүкэтин бастакы Президенэ М.Е. Николаев, Саха норуотугар биллэр улуу спортсменнар, суруйааччылар, учууталлар уонна А5а дойду сэриитин кыттыылаахтара, ырыаhыттар сўгэллэр эбит.

Конференция тўмўгэр биир суолталаах тўгэнинэн Г. С. Донской аатынан Бўлўўтээґи 2 №-дээх орто оскуолаґа (директор: Чиряев Е.К.) «Саха саарыннарын аатын сўгэр оскуолалар» холбоћуктарын туоhу суруга туттарылынна.

Тўгэнинэн тућанан, конференция тэрээhин ўлэтин салайсыбыт «Саха саарыннарын аатын сугэр оскуолалар» холбоћуктарын Бўлўў бєлєх улуустарыгар сўрўннээччигэ, Анна Прокопьевна Сыромятниковаґа,  «Саха саарынын аатын сўгэр оскуолалар» республикатааґы ассоциациятын чилиэннэригэр уонна сўрўннээн Изабелла Александровна Сивцеваґа махталбытын тиэрдэбит.

Наталья Игнатьева, Советскай Союз Геройа Николай Саввич Степанов аатынан Бўлўўтээґи 3№-дээх оскуола научнай-методическай ўлэтигэр дириэктэри солбуйааччы.